Muzykoterapia dla wcześniaka - nie za wcześnie?

Interwencje muzykoterapeutyczne względem hospitalizowanych wcześniaków od lat stanowią przedmiot badań - dziś mają już solidne podstawy teoretyczne i praktyczne.

Muzykoterapia dla wcześniaka - nie za wcześnie?

Absolutnie nie! Już od 25. tygodnia życia płodowego układ słuchowy dziecka jest na tyle funkcjonalny, że pozwala na odbieranie bodźców akustycznych. Co więcej – do prawidłowego rozwoju potrzebuje stymulacji dźwiękowej, którą naturalnie zapewniają mu głos ludzki i muzyka.

Na potrzeby pracy z wcześniakami powstał szeroki wachlarz metod muzykoterapeutycznych, stąd każde działanie muzykoterapeuty jest starannie dobierane i dostosowywane do indywidualnych potrzeb oraz możliwości dziecka, z uwzględnieniem jego aktualnego stanu zdrowia i reakcji na bodźce.

Czy muzyka może zaszkodzić wcześniakowi?

Tak – jeśli muzykoterapia nie jest prowadzona świadomie. Wcześniaki bardzo często charakteryzują się nadwrażliwością na dźwięki. Dodatkowo pobyt na oddziale intensywnej terapii noworodka wiąże się z ekspozycją na nieprzyjemne bodźce i hałas, co może potęgować stres. Zbyt intensywna lub niewłaściwie dobrana interwencja muzyczna może skutkować przestymulowaniem dziecka. Dlatego muzykoterapeuta powinien nieustannie zadawać sobie pytanie: jakiej dawki i jakiego rodzaju stymulacji potrzebuje właśnie to dziecko, w tym konkretnym momencie? Odpowiedź przynosi uważna obserwacja behawioralnych reakcji niemowlęcia na dźwięki i muzykę.

Jak muzykoterapia wspiera rozwój wcześniaków i pomaga rodzicom?

Statystyki pokazują, że 20–40% wcześniaków doświadcza poważnych problemów rozwojowych. Mogą one obejmować:

• małą masę urodzeniową,

• niskie napięcie mięśniowe i osłabioną aktywność ruchową,

• zaburzenia snu i czuwania,

• trudności w utrzymaniu temperatury ciała,

• problemy z karmieniem i pobieraniem pokarmu,

• powikłania ze strony układów: oddechowego, sercowo-naczyniowego, pokarmowego,

• dysfunkcje wzroku i słuchu.

Dzieci te są również w grupie ryzyka nieprawidłowego rozwoju ruchowego, emocjonalnego, poznawczego, a także zaburzeń psychicznych, takich jak ADHD, spektrum autyzmu czy depresja.

W odpowiedzi na te potrzeby cele muzykoterapii wcześniaków są jasno sprecyzowane: minimalizowanie negatywnych skutków wcześniactwa i tworzenie warunków do prawidłowego rozwoju. W praktyce oznacza to, że muzykoterapia:

• korzystnie wpływa na parametry fizjologiczne (saturacja krwi, czynnośći oddechowe i krążeniowe)

• wspiera regulację stanów behawioralnych (pobudzenie, uspokojenie)

• rozwija kompetencje emocjonalne, poznawcze, społeczne i ruchowe,

• zmniejsza odczuwanie bólu w trakcie procedur medycznych,

• zapewnia odpowiednią stymulację dźwiękową, jednocześnie chroniąc przed przebodźcowaniem,

• wspiera rodziców – redukuje lęk i stres, wzmacnia poczucie kompetencji i sprawstwa, angażuje w opiekę na dzieckiem

• buduje więź i bliskość emocjonalną między rodzicem a dzieckiem poprzez wspólne doświadczenie muzyki

Co istotne – badania sugerują, że muzykoterapia może skrócić pobyt wcześniaka na oddziale intensywnej terapii nawet o dwa tygodnie.

Muzykoterapia wcześniaków w Polsce i na świecie - gdzie jesteśmy?

Muzykoterapia w neonatologii nie jest nowością. Pierwsze próby jej wykorzystania miały miejsce już w latach 70. XX wieku w USA. Początkowo spotykały się z oporem środowiska medycznego, jednak kolejne badania szybko zaczęły dostarczać dowodów na skuteczność interwencji muzycznych. Dziś w wielu krajach, takich jak Niemcy, Austria, Szwajcaria czy państwa Ameryki Południowej, muzykoterapia wcześniaków jest integralnym elementem opieki medycznej, traktowanym jako uzupełniająca interwencja oparta na dowodach naukowych.

W Polsce temat muzykoterapii wcześniaków z roku na rok zyskuje coraz większe znaczenie. Zainteresowanie specjalistów i klinicystów sprawia, że pojawiają się pierwsze miejsca pracy w klinikach neonatologii dla muzykoterapeutów. Aktualnie dyplomowani muzykoterapeuci pracują na oddziałach neonatologicznych we Wrocławiu, Warszawie, Rudzie Śląskiej, Świętochłowicach, Gdańsku, Olsztynie.

---

Autor: Weronika Pachana

Wpisy na blogu oraz inne autorskie treści powstają w oparciu o rzetelne źródła - artykuły, publikacje naukowe - i są objęte ochroną prawa autorskiego. Ich kopiowanie, powielanie, modyfikowanie, przywłaszczanie lub inne korzystanie bez wyraźnej zgody autora jest zakazane.

Zdjęcia i grafiki publikowane na stronie pochodzą z darmowych zasobów (m.in. Pexels, Freepik) lub są własnością marki Dotyk Muzyki.